Skala podatkowa to jedna z podstawowych form opodatkowania dochodów w Polsce. Jest stosowana głównie przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. System ten opiera się na progresywnym opodatkowaniu, co oznacza, że wysokość podatku zależy od osiągniętego dochodu. Jakie są aktualne progi podatkowe, jak działa kwota wolna od podatku i kto korzysta z tego systemu?
Jak działa skala podatkowa?
Podatek dochodowy według skali podatkowej oznacza, że wysokość zobowiązania podatkowego rośnie wraz z dochodem. Im więcej zarabiasz, tym wyższy procent swojego dochodu musisz oddać fiskusowi. Skala podatkowa obejmuje dwa progi:
- pierwszy próg podatkowy – 12% dla dochodów do określonej kwoty,
- drugi próg podatkowy – 32% dla dochodów powyżej tej kwoty.
System ten jest korzystny dla osób o niższych dochodach, ponieważ pozwala na korzystanie z niższej stawki podatkowej, a także z kwoty wolnej od podatku, która zmniejsza wysokość zobowiązań wobec fiskusa.
Aktualne progi podatkowe
Obowiązujące w Polsce stawki podatku dochodowego dla osób rozliczających się według skali podatkowej wynoszą:
- 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie,
- 32% dla dochodów powyżej 120 000 zł.
Oznacza to, że jeśli zarobisz mniej niż 120 000 zł w danym roku podatkowym, zapłacisz podatek według stawki 12%. Dopiero dochód powyżej tego progu podlega wyższej stawce 32%, ale tylko nadwyżka ponad 120 000 zł – nie cała kwota zarobionego dochodu.
Dla osób osiągających bardzo wysokie dochody wprowadzono także daninę solidarnościową, czyli dodatkowy podatek w wysokości 4% dla zarobków przekraczających 1 milion zł rocznie.
Kwota wolna od podatku – ile wynosi?
Kwota wolna od podatku to dochód, od którego nie trzeba płacić podatku dochodowego. Jest to mechanizm, który zmniejsza obciążenia podatkowe dla osób o niższych dochodach. Obecnie wynosi ona 30 000 zł rocznie, co oznacza, że osoby zarabiające mniej nie zapłacą podatku PIT.
Dzięki temu osoby, których roczne dochody nie przekraczają 30 000 zł, nie muszą oddawać fiskusowi ani złotówki. Dla zarobków powyżej tej kwoty obowiązuje standardowe naliczanie podatku według skali 12% lub 32%.
Kto może rozliczać się według skali podatkowej?
Skala podatkowa to podstawowy sposób opodatkowania dochodów osób fizycznych. Automatycznie obejmuje:
- pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, umowę zlecenie i umowę o dzieło,
- przedsiębiorców, którzy wybrali tę formę opodatkowania,
- osoby uzyskujące dochody z najmu prywatnego (o ile nie wybrały ryczałtu),
- emerytów i rencistów.
Dla przedsiębiorców skala podatkowa jest jednym z możliwych sposobów rozliczania dochodów – alternatywą jest podatek liniowy (19%) lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Skala podatkowa a ulgi i odliczenia
Jednym z głównych atutów skali podatkowej jest możliwość korzystania z ulg podatkowych i odliczeń. Osoby rozliczające się w ten sposób mogą skorzystać m.in. z:
- ulgi na dzieci,
- ulgi rehabilitacyjnej,
- ulgi na internet,
- odliczenia składek na ZUS i NFZ,
- wspólnego rozliczenia z małżonkiem,
- odliczenia darowizn na cele charytatywne.
Przedsiębiorcy na skali podatkowej mogą także pomniejszać dochód o koszty uzyskania przychodu, co oznacza, że realnie płacą podatek od faktycznie osiągniętego dochodu, a nie od całego przychodu.
Kiedy skala podatkowa jest opłacalna?
Wybór skali podatkowej jest korzystny dla osób, które osiągają dochody poniżej 120 000 zł rocznie oraz chcą skorzystać z ulg podatkowych. Może być również dobrym rozwiązaniem dla przedsiębiorców ponoszących wysokie koszty prowadzenia działalności, ponieważ pozwala na ich odliczenie od dochodu.
Z kolei osoby o wyższych dochodach (powyżej 120 000 zł) często wybierają podatek liniowy (19%), ponieważ pozwala uniknąć drugiego progu podatkowego (32%), ale jednocześnie wyklucza możliwość korzystania z wielu ulg i preferencyjnego rozliczenia z małżonkiem.
Jak rozliczyć podatek według skali podatkowej?
Podatek według skali podatkowej rozlicza się w rocznym zeznaniu PIT-36 lub PIT-37. W deklaracji wykazuje się wszystkie dochody, a następnie odlicza przysługujące ulgi i składki, co pozwala na obliczenie ostatecznej kwoty podatku do zapłaty lub zwrotu.
Pracownicy otrzymują od pracodawców formularz PIT-11, który zawiera informacje o uzyskanych dochodach i pobranych zaliczkach na podatek. Przedsiębiorcy muszą samodzielnie prowadzić ewidencję przychodów i kosztów oraz odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku.
Podsumowanie
Skala podatkowa to powszechnie stosowany system opodatkowania dochodów, który obejmuje dwa progi – 12% dla dochodów do 120 000 zł i 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę. Dodatkowo osoby fizyczne mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku wynoszącej 30 000 zł, co oznacza, że do tego limitu nie płacą podatku dochodowego.
Wybór skali podatkowej jest korzystny dla osób, które chcą korzystać z ulg podatkowych, odliczeń oraz wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Jednak dla osób o wyższych dochodach bardziej opłacalnym rozwiązaniem może być podatek liniowy, który eliminuje drugi próg podatkowy, ale jednocześnie ogranicza możliwość stosowania ulg.
Prawidłowe rozliczenie podatku wymaga uwzględnienia wszystkich dochodów, składek i możliwych ulg, dlatego warto odpowiednio wcześniej zaplanować strategię podatkową i skonsultować się z doradcą, jeśli nie jesteś pewien, która forma opodatkowania będzie dla Ciebie najkorzystniejsza.
