Każdy pracownik ma prawo do dni wolnych od pracy, które są ustawowo zagwarantowane. W Polsce dni te obejmują święta państwowe i religijne, a ich liczba jest ściśle określona w przepisach. Jakie dni są wolne i jakie prawa przysługują pracownikom w przypadku ich przypadających na weekend?
Ile dni wolnych od pracy przysługuje w ciągu roku?
W Polsce obowiązuje 13 dni ustawowo wolnych od pracy. Są to zarówno święta państwowe, jak i religijne, które zostały określone w odpowiednich ustawach. Obejmują one:
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- Niedziela Wielkanocna,
- Poniedziałek Wielkanocny,
- 1 maja – Święto Pracy,
- 3 maja – Święto Konstytucji 3 Maja,
- Zielone Świątki (święto ruchome, 50 dni po Wielkanocy),
- Boże Ciało (święto ruchome, czwartek po Zielonych Świątkach),
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada – Wszystkich Świętych,
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
- 25 grudnia – Boże Narodzenie (pierwszy dzień),
- 26 grudnia – Drugi dzień Bożego Narodzenia.
Nie wszystkie kraje europejskie obchodzą taką samą liczbę dni wolnych. W niektórych państwach święta kościelne nie są uwzględniane jako dni wolne od pracy, podczas gdy w Polsce odgrywają one istotną rolę w kalendarzu.
Co w przypadku, gdy święto przypada w weekend?
Od 2018 roku w Polsce obowiązuje zasada, że jeśli święto przypada w sobotę, pracownik ma prawo do dodatkowego dnia wolnego. Oznacza to, że pracodawca powinien wyznaczyć inny dzień wolny w zamian.
W przypadku świąt przypadających w niedzielę sytuacja wygląda inaczej. Jeśli dany dzień i tak jest dla większości dniem wolnym od pracy (jak np. Wielkanoc), nie przysługuje za niego dodatkowy dzień wolny.
Czy pracodawca może nakazać pracę w dni świąteczne?
Co do zasady, w święta obowiązuje zakaz pracy, jednak istnieją wyjątki. Pracownicy mogą być zobowiązani do pracy w dni wolne w przypadku:
- działalności służb ratunkowych i medycznych,
- sektora gastronomicznego i hotelarskiego,
- transportu publicznego,
- zakładów produkcyjnych pracujących w ruchu ciągłym,
- handlu internetowego.
W pozostałych przypadkach pracownikowi przysługuje dzień wolny w zamian za przepracowane święto lub dodatek do wynagrodzenia. Za pracę w święto bez dnia wolnego należy się 100% dodatku do stawki godzinowej.
Dni wolne a urlop – co warto wiedzieć?
Dni ustawowo wolne od pracy nie wliczają się do urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że jeśli święto wypada w trakcie zaplanowanego urlopu, dzień ten nie jest wliczany do jego puli.
Ciekawym rozwiązaniem jest także planowanie urlopu wokół świąt, aby maksymalnie wydłużyć wolne dni. Popularnym sposobem jest np. wykorzystanie jednego dnia urlopu w okolicach Bożego Ciała czy Święta Trzech Króli, co pozwala na przedłużony weekend.
Podsumowanie
Dni wolne od pracy w Polsce są ściśle określone w przepisach i obejmują zarówno święta państwowe, jak i religijne. Pracownicy mają prawo do dodatkowego dnia wolnego, jeśli święto wypada w sobotę, ale nie w przypadku niedzieli. Praca w dni ustawowo wolne jest dozwolona tylko w wyjątkowych przypadkach i wymaga rekompensaty w postaci dnia wolnego lub dodatku do wynagrodzenia. Planując urlop, warto uwzględnić święta, aby wydłużyć okres wypoczynku przy minimalnym wykorzystaniu dni wolnych.
