Honorowi dawcy krwi mają prawo do dni wolnych od pracy w dniu oddania krwi oraz w niektórych przypadkach także dzień po jej oddaniu. Jednak co w sytuacji, gdy pracownik pracuje w nadgodzinach? Czy może skorzystać z dnia wolnego, a następnie otrzymać dodatkowe wynagrodzenie za nadgodziny? Sprawdź, jakie przepisy regulują tę kwestię.
Kto ma prawo do dni wolnych za oddanie krwi?
Zgodnie z przepisami, każdy honorowy dawca krwi ma prawo do zwolnienia od pracy w dniu, w którym oddaje krew. Dodatkowo, jeśli lekarz w punkcie krwiodawstwa uzna, że pracownik wymaga odpoczynku, może wystawić zaświadczenie uprawniające do wolnego również w kolejnym dniu.
Uprawnienie to przysługuje zarówno osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, jak i funkcjonariuszom służb mundurowych. Osoby zatrudnione na umowie cywilnoprawnej (np. umowa zlecenie) nie mają jednak prawa do tego zwolnienia.
Czy dzień wolny za oddanie krwi wpływa na wynagrodzenie?
Tak, pracownik otrzymuje pełne wynagrodzenie za dzień wolny na oddanie krwi, tak jakby normalnie pracował. Nie powoduje to obniżenia pensji ani konieczności odpracowania godzin.
Wynagrodzenie za ten dzień jest liczone na takich samych zasadach jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, czyli w oparciu o przeciętne wynagrodzenie pracownika.
Czy można pracować w nadgodzinach po dniu wolnym za oddanie krwi?
Pracownik, który skorzystał z dnia wolnego na oddanie krwi, może zostać wezwany do pracy w nadgodzinach w kolejnym dniu, jeśli jego stan zdrowia na to pozwala. Pracodawca nie może jednak zobowiązać go do pracy w nadgodzinach w dniu, który miał wolny z tego tytułu.
Jeśli pracownik oddał krew, skorzystał z wolnego dnia, a następnie w innym terminie pracował w nadgodzinach, otrzyma za nie standardowe wynagrodzenie powiększone o odpowiednie dodatki:
- 50% dodatku – za nadgodziny w dni robocze,
- 100% dodatku – za nadgodziny w nocy, niedziele i święta.
Czy można pracować w dniu oddania krwi?
Teoretycznie tak, ale zależy to od sytuacji zdrowotnej pracownika oraz decyzji lekarza w punkcie krwiodawstwa. Jeśli lekarz uzna, że pracownik może pracować, a ten sam zdecyduje się na powrót do firmy, nie ma przeciwwskazań. Jednak pracodawca nie może wymagać od pracownika, aby pojawił się w pracy w tym dniu – przysługuje mu pełnoprawne zwolnienie od pracy.
Co jeśli pracownik pracuje w systemie zmianowym?
W przypadku pracy zmianowej prawo do dnia wolnego przysługuje na całą dobę, niezależnie od tego, na którą zmianę przypadałby dzień pracy. Oznacza to, że pracownik zatrudniony na nocnej zmianie również ma prawo do zwolnienia z pracy, nawet jeśli jego zmiana rozpoczyna się po południu lub w godzinach wieczornych.
Jak udokumentować dzień wolny za oddanie krwi?
Aby skorzystać z dnia wolnego, pracownik musi przedstawić pracodawcy zaświadczenie z centrum krwiodawstwa. Dokument ten powinien zawierać:
- datę oddania krwi,
- dane dawcy,
- podpis i pieczątkę placówki medycznej.
Brak zaświadczenia może skutkować uznaniem nieobecności w pracy za nieusprawiedliwioną, co mogłoby mieć konsekwencje finansowe.
Podsumowanie
Honorowi dawcy krwi mają prawo do dnia wolnego w dniu oddania krwi, a w uzasadnionych przypadkach również w dniu następnym. Pracodawca nie może wymagać od nich pracy w tym czasie, a wynagrodzenie za ten dzień pozostaje bez zmian.
Pracownik może jednak pracować w nadgodzinach w kolejnych dniach, o ile jego stan zdrowia na to pozwala. Nadgodziny są wtedy rozliczane zgodnie z ogólnymi przepisami, a dzień wolny za oddanie krwi nie ma wpływu na wynagrodzenie za dodatkową pracę.
Dzięki tym przepisom pracownicy mogą honorowo oddawać krew, nie martwiąc się o utratę wynagrodzenia ani konsekwencje w pracy.
