Urlop macierzyński to jedno z podstawowych uprawnień pracujących matek. Ile dni wolnego przysługuje po porodzie? Jakie zasiłki można otrzymać? Czy ojciec dziecka może przejąć część urlopu? Oto wszystko, co musisz wiedzieć o urlopie macierzyńskim w 2025 roku.
Ile trwa urlop macierzyński?
Długość urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Przepisy Kodeksu pracy określają następujące okresy:
- 20 tygodni – przy urodzeniu jednego dziecka
- 31 tygodni – przy bliźniakach
- 33 tygodnie – przy trojaczkach
- 35 tygodni – przy czworaczkach
- 37 tygodni – przy pięciorgu i więcej dzieciach
Z tego okresu minimum 14 tygodni musi wykorzystać matka – pozostałe 6 tygodni może przekazać ojcu dziecka, jeśli zdecyduje się na skorzystanie z urlopu rodzicielskiego.
Kto może skorzystać z urlopu macierzyńskiego?
Urlop macierzyński przysługuje każdej kobiecie zatrudnionej na umowę o pracę, bez względu na staż pracy czy rodzaj umowy (na czas określony lub nieokreślony).
Jeśli kobieta nie jest zatrudniona na etacie, ale opłaca składki chorobowe (np. prowadzi działalność gospodarczą lub pracuje na umowę zlecenie), może otrzymać zasiłek macierzyński, ale nie przysługuje jej formalny urlop.
Czy urlop macierzyński jest płatny?
Tak. W czasie urlopu macierzyńskiego matka otrzymuje zasiłek macierzyński, który wynosi:
- 100% wynagrodzenia – przez pierwsze 20 tygodni urlopu macierzyńskiego
- 70% wynagrodzenia – jeśli kobieta od razu zdecyduje się na łączenie urlopu macierzyńskiego z urlopem rodzicielskim, łącznie przez 52 tygodnie
Zasiłek wypłacany jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), ale często formalności związane z jego wypłatą załatwia pracodawca.
Czy ojciec dziecka może skorzystać z urlopu macierzyńskiego?
Ojciec dziecka nie ma prawa do klasycznego urlopu macierzyńskiego, ale może przejąć jego część. Jeśli matka po 14 tygodniach zdecyduje się wrócić do pracy, pozostałe 6 tygodni może wykorzystać ojciec dziecka jako urlop macierzyński ojcowski.
Dodatkowo przysługuje mu:
- 2 tygodnie urlopu ojcowskiego – do wykorzystania w ciągu pierwszych 12 miesięcy życia dziecka
- Urlop rodzicielski – do podziału między rodziców
Czy można przerwać urlop macierzyński?
W wyjątkowych sytuacjach matka może przerwać urlop macierzyński, np. jeśli trafi do szpitala i nie jest w stanie sprawować opieki nad dzieckiem. W takim przypadku ojciec dziecka lub inny członek rodziny może przejąć opiekę i skorzystać z urlopu macierzyńskiego na pozostały okres.
Czy można pracować na urlopie macierzyńskim?
Matka przebywająca na urlopie macierzyńskim nie może podjąć pracy na pełny etat, ale może pracować w ograniczonym zakresie na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia lub o dzieło).
Jeśli po urlopie macierzyńskim przejdzie na urlop rodzicielski, ma możliwość łączenia go z pracą na pół etatu, otrzymując wówczas 81,5% podstawy zasiłku macierzyńskiego.
Jak wnioskować o urlop macierzyński?
Aby skorzystać z urlopu macierzyńskiego, należy złożyć u pracodawcy odpowiedni wniosek. Do dokumentów trzeba dołączyć akt urodzenia dziecka. Pracodawca przekazuje dokumenty do ZUS, który wypłaca zasiłek macierzyński.
Jeśli matka od razu chce połączyć urlop macierzyński z rodzicielskim, powinna zaznaczyć to we wniosku. Wtedy przez cały okres 52 tygodni otrzymuje średnio 81,5% wynagrodzenia.
Podsumowanie
Urlop macierzyński to gwarantowane prawo każdej kobiety zatrudnionej na umowę o pracę. Standardowy okres wynosi 20 tygodni, ale przy większej liczbie dzieci jest dłuższy. W trakcie urlopu matka otrzymuje 100% wynagrodzenia, a po nim może skorzystać z urlopu rodzicielskiego. Część urlopu może przejąć ojciec dziecka, jeśli matka zdecyduje się wrócić do pracy wcześniej.
