Każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Podczas urlopu otrzymuje wynagrodzenie, które powinno odpowiadać jego średnim zarobkom. Jak dokładnie oblicza się wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy i jakie zasady obowiązują w tym zakresie?
Komu przysługuje wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy?
Prawo do urlopu wypoczynkowego mają wszyscy pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Nie ma znaczenia, czy pracownik pracuje na pełen etat, czy na część etatu – w każdym przypadku urlop jest płatny.
Wymiar urlopu zależy od stażu pracy:
- 20 dni – dla pracowników z doświadczeniem zawodowym krótszym niż 10 lat,
- 26 dni – dla pracowników ze stażem pracy co najmniej 10 lat.
Do stażu pracy wlicza się również okres nauki – np. ukończenie studiów wyższych dodaje 8 lat do stażu, co przy kilkuletnim zatrudnieniu pozwala szybciej osiągnąć 26 dni urlopu.
Jak oblicza się wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy?
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy powinno odpowiadać przeciętnemu wynagrodzeniu, jakie pracownik otrzymuje w danym okresie. Jego obliczenie opiera się na tzw. podstawie urlopowej, która uwzględnia składniki wynagrodzenia otrzymywane w ostatnich 3 lub 12 miesiącach przed urlopem.
1. Wynagrodzenie stałe
Jeśli pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie (np. w umowie ma określoną kwotę brutto miesięcznie), wynagrodzenie za urlop jest takie samo, jak za czas przepracowany. Pracodawca wypłaca pełną pensję, a urlop nie wpływa na jej wysokość.
2. Wynagrodzenie zmienne
Jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie w formie prowizji, premii lub dodatków, podstawę urlopową oblicza się na podstawie średnich zarobków z ostatnich miesięcy:
- średnia z 3 miesięcy – jeśli wynagrodzenie jest nieregularne,
- średnia z 12 miesięcy – jeśli pracownik miał znaczne wahania wynagrodzenia w różnych miesiącach.
Dodatki do wynagrodzenia, takie jak premie uznaniowe, nadgodziny czy wynagrodzenie za pracę w nocy, są wliczane do podstawy urlopowej tylko wtedy, gdy są wypłacane regularnie.
Czy wszystkie składniki wynagrodzenia wlicza się do podstawy urlopowej?
Nie wszystkie elementy wynagrodzenia są brane pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego. Do podstawy urlopowej wlicza się:
- wynagrodzenie zasadnicze,
- premie regulaminowe,
- dodatki za nadgodziny (jeśli są regularne),
- dodatki za pracę w nocy, w święta itp.
Nie wlicza się natomiast:
- jednorazowych nagród i premii uznaniowych,
- odpraw i ekwiwalentów,
- wynagrodzenia za czas choroby,
- świadczeń socjalnych.
Kiedy wynagrodzenie za urlop powinno zostać wypłacone?
Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego wypłaca się w normalnym terminie wypłaty pensji. Pracodawca nie może wypłacić mniejszej kwoty ani odmówić wypłaty wynagrodzenia z powodu korzystania z urlopu.
Czy można dostać ekwiwalent zamiast urlopu?
Jeśli pracownik nie wykorzysta przysługującego mu urlopu, a stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu, pracodawca musi wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Ekwiwalent oblicza się podobnie jak wynagrodzenie urlopowe, ale przelicza się go na podstawie dni roboczych.
Nie można natomiast wymienić urlopu na ekwiwalent, jeśli pracownik nadal pozostaje zatrudniony – urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w naturze.
Podsumowanie
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy powinno być równe przeciętnemu wynagrodzeniu pracownika. Jeśli wynagrodzenie jest stałe, nie zmienia się ono podczas urlopu. W przypadku wynagrodzenia zmiennego podstawę do obliczeń stanowi średnia z 3 lub 12 miesięcy.
Każdy pracownik zatrudniony na umowie o pracę ma prawo do płatnego urlopu, a pracodawca nie może odmówić jego wypłaty. W przypadku niewykorzystanego urlopu, po rozwiązaniu umowy pracownik otrzymuje ekwiwalent pieniężny.
