Staż pracy to istotny element w wielu aspektach zawodowych – decyduje o prawie do urlopu, emerytury czy wysokości odprawy. Jednak nie każda forma zatrudnienia wlicza się do niego automatycznie. Czy umowa zlecenie daje prawo do zaliczenia przepracowanych lat do stażu pracy?
Co to jest staż pracy i dlaczego jest ważny?
Staż pracy to łączna liczba lat przepracowanych przez pracownika, które mają wpływ na jego prawa i przywileje wynikające z Kodeksu pracy. Na jego podstawie ustala się m.in.:
- długość urlopu wypoczynkowego,
- prawo do emerytury,
- okresy wypowiedzenia,
- wysokość odprawy w przypadku zwolnienia.
Do stażu pracy zalicza się przede wszystkim okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale nie tylko. Niektóre inne formy aktywności zawodowej również mogą być brane pod uwagę.
Czy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy?
Nie, umowa zlecenie nie jest uwzględniana w stażu pracy, ponieważ nie jest stosunkiem pracy w rozumieniu Kodeksu pracy. Zleceniobiorca nie podlega przepisom dotyczącym czasu pracy, urlopu wypoczynkowego czy okresu wypowiedzenia.
Osoba zatrudniona na umowę zlecenie nie nabywa zatem przywilejów związanych z długością przepracowanego okresu, takich jak wyższy wymiar urlopu czy ochrona przed zwolnieniem. Dla celów emerytalnych składki odprowadzane w ramach umowy zlecenia są jednak wliczane do stażu emerytalnego, ale nie wpływają na uprawnienia pracownicze.
Czy są wyjątki, w których umowa zlecenie może być wliczona do stażu pracy?
Istnieją sytuacje, w których okres wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenie może mieć znaczenie przy ustalaniu niektórych świadczeń.
1. Staż emerytalny
Choć umowa zlecenie nie liczy się do stażu pracy w kontekście praw pracowniczych, okresy podlegające obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne są brane pod uwagę przy ustalaniu stażu emerytalnego. Jeśli zleceniobiorca miał odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, czas pracy na podstawie umowy zlecenie może być uwzględniony przy ustalaniu prawa do emerytury.
2. Okresy składkowe i nieskładkowe
ZUS uwzględnia okresy zatrudnienia na umowie zlecenie w zakresie, w jakim były odprowadzane składki. Jeśli zleceniobiorca nie miał obowiązkowych składek emerytalnych i rentowych, ten okres nie będzie liczony do stażu emerytalnego.
3. Świadczenia dla bezrobotnych
Jeśli zleceniobiorca miał odprowadzane składki na Fundusz Pracy i jego wynagrodzenie było równe lub wyższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę, może on ubiegać się o prawo do zasiłku dla bezrobotnych po zakończeniu umowy. Jednak okres pracy na umowie zlecenie nie daje prawa do świadczeń typowych dla umowy o pracę.
Jakie umowy zaliczają się do stażu pracy?
Do stażu pracy wliczają się głównie okresy zatrudnienia na umowę o pracę. Oprócz tego uwzględnia się również:
- pracę w ramach stosunku służbowego (np. w służbach mundurowych),
- okresy prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne,
- okresy urlopu macierzyńskiego, wychowawczego i bezpłatnego,
- niektóre okresy nauki, np. studia wyższe (8 lat doliczane do stażu).
Umowy cywilnoprawne, takie jak umowa zlecenie i umowa o dzieło, nie są wliczane do stażu pracy, ponieważ nie podlegają regulacjom Kodeksu pracy.
Jak zwiększyć staż pracy przy umowie zlecenie?
Dla osób pracujących wyłącznie na umowie zlecenie jedyną opcją na zaliczenie tych lat do stażu emerytalnego jest dbanie o to, aby składki na ubezpieczenia społeczne były odprowadzane. Jeśli celem jest nabycie praw pracowniczych, jedynym rozwiązaniem jest zmiana formy zatrudnienia na umowę o pracę.
Alternatywą może być prowadzenie działalności gospodarczej, która również liczy się do stażu pracy, pod warunkiem regularnego opłacania składek.
Podsumowanie
Umowa zlecenie nie jest uwzględniana w stażu pracy, ponieważ nie jest stosunkiem pracy w rozumieniu Kodeksu pracy. Oznacza to, że nie wpływa na prawo do urlopu, okres wypowiedzenia czy inne przywileje wynikające z długości zatrudnienia.
Jednak jeśli z umowy były odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, okres ten będzie wliczany do stażu emerytalnego, co może mieć znaczenie przy ustalaniu prawa do emerytury. Warto zwrócić uwagę na formę zatrudnienia, jeśli zależy nam na pełnej ochronie pracowniczej i korzyściach wynikających z długoletniego stażu pracy.
