Umowa na okres próbny to popularna forma zatrudnienia, która pozwala pracodawcy ocenić kompetencje pracownika, a pracownikowi – sprawdzić, czy dane stanowisko i firma spełniają jego oczekiwania. Jakie są zasady jej zawierania, jakie prawa przysługują pracownikowi i jak wygląda wypowiedzenie?
Na jak długo można zawrzeć umowę na okres próbny?
Maksymalny czas trwania umowy na okres próbny wynosi 3 miesiące. Jest to nieprzekraczalny limit, który obowiązuje bez względu na charakter pracy czy stanowisko.
Od 2023 roku wprowadzono dodatkowe zasady:
- Umowa na okres próbny może trwać krócej niż 3 miesiące, ale jej długość musi odpowiadać przewidywanemu czasowi trwania umowy o pracę, która może nastąpić po okresie próbnym.
- Jeśli planowana jest umowa na czas określony krótszy niż 6 miesięcy, okres próbny nie może przekraczać 1 miesiąca.
- Jeżeli umowa na czas określony ma wynosić od 6 do 12 miesięcy, okres próbny może trwać maksymalnie 2 miesiące.
Pracodawca i pracownik mogą też uzgodnić w umowie możliwość jednorazowego przedłużenia okresu próbnego, ale wyłącznie o czas urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności.
Czy można ponownie zawrzeć umowę na okres próbny?
Co do zasady, umowę na okres próbny można podpisać z tym samym pracownikiem tylko raz. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy:
- pracownik zostaje zatrudniony na inne stanowisko,
- od poprzedniego zatrudnienia minęły co najmniej 3 lata.
Oznacza to, że pracodawca nie może dowolnie ponawiać umowy na okres próbny w celu unikania zawierania umowy na czas określony lub nieokreślony.
Prawa i obowiązki pracownika na okresie próbnym
Pracownik zatrudniony na umowie próbnej ma takie same prawa jak inni pracownicy. Oznacza to, że przysługują mu:
- wynagrodzenie nie niższe niż minimalna krajowa,
- prawo do urlopu – naliczanego proporcjonalnie do okresu zatrudnienia,
- ubezpieczenie zdrowotne i społeczne,
- wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.
Pracodawca ma obowiązek przestrzegania przepisów Kodeksu pracy, zapewnienia warunków zgodnych z BHP i terminowego wypłacania wynagrodzenia.
Jak wygląda wypowiedzenie umowy na okres próbny?
Umowę na okres próbny można wypowiedzieć zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę. Obowiązują wówczas krótsze okresy wypowiedzenia:
- 3 dni robocze, jeśli umowa trwała krócej niż 2 tygodnie,
- 1 tydzień, jeśli umowa trwała co najmniej 2 tygodnie,
- 2 tygodnie, jeśli umowa trwała pełne 3 miesiące.
Wypowiedzenie musi być złożone na piśmie i nie wymaga podania przyczyny, choć pracodawca może ją wskazać.
Co po zakończeniu okresu próbnego?
Po zakończeniu umowy na okres próbny pracodawca ma trzy możliwości:
- Zaproponowanie umowy na czas określony lub nieokreślony – jeśli pracownik spełnił oczekiwania.
- Zakończenie współpracy – jeśli pracownik nie sprawdził się na danym stanowisku.
- Nowa umowa próbna na inne stanowisko – pod warunkiem, że zakres obowiązków znacząco się różni.
Podsumowanie
Umowa na okres próbny to rozwiązanie, które daje obu stronom czas na ocenę współpracy. Nie może trwać dłużej niż 3 miesiące i może zostać zawarta ponownie tylko w wyjątkowych sytuacjach. Pracownik ma pełne prawa wynikające z Kodeksu pracy, a okres wypowiedzenia zależy od długości trwania umowy. Po zakończeniu okresu próbnego pracodawca decyduje, czy przedłuży zatrudnienie, czy zakończy współpracę.
