Każda oferta pracy zawiera informację o wynagrodzeniu, ale czy kwota podana w ogłoszeniu to ta, którą dostaniesz na rękę? Różnica między wynagrodzeniem brutto a netto może być spora, bo od pensji odciągane są podatki i składki na ubezpieczenia. Jak obliczyć swoje rzeczywiste zarobki i co wpływa na wysokość wynagrodzenia netto?
Czym jest wynagrodzenie brutto?
Pensja brutto to kwota, którą pracodawca zapisuje w umowie o pracę, zleceniu lub dzieło. Jest to pełna wartość wynagrodzenia przed odliczeniem podatków i składek ZUS.
Co składa się na wynagrodzenie brutto?
- Podstawa wynagrodzenia,
- Składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe),
- Składka zdrowotna,
- Zaliczka na podatek dochodowy.
To oznacza, że kwota brutto nie jest tym, co faktycznie dostajesz na konto – dopiero po potrąceniu wszystkich obowiązkowych opłat otrzymujesz wynagrodzenie netto.
Czym jest wynagrodzenie netto?
Pensja netto to kwota, którą pracownik dostaje „na rękę” – czyli ta, która faktycznie wpływa na konto bankowe po odliczeniu podatków i składek. Im wyższe obciążenia podatkowe, tym większa różnica między brutto a netto.
Wynagrodzenie netto zależy od wielu czynników, w tym:
- Formy umowy (np. umowa o pracę, umowa zlecenie),
- Wysokości składek ZUS,
- Kwoty wolnej od podatku,
- Preferencji podatkowych (np. ulga dla młodych, wspólne rozliczanie z małżonkiem).
Jakie składki i podatki są potrącane od wynagrodzenia brutto?
Każda pensja brutto jest pomniejszana o obowiązkowe składki i podatek dochodowy. Przy umowie o pracę od wynagrodzenia brutto potrącane są następujące opłaty:
- Składki ZUS (łącznie 13,71% pensji brutto):
- Składka emerytalna: 9,76%
- Składka rentowa: 1,5%
- Składka chorobowa: 2,45%
- Składka zdrowotna – 9% podstawy wymiaru, ale nie jest odliczana od podatku.
- Zaliczka na podatek dochodowy (PIT):
- Podstawowa stawka podatkowa to 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie,
- Po przekroczeniu tego progu obowiązuje 32% podatku od nadwyżki.
Dzięki kwocie wolnej od podatku i różnym ulgach pracownicy mogą płacić niższe podatki, co zwiększa wynagrodzenie netto.
Jak przeliczyć wynagrodzenie brutto na netto?
Wysokość pensji netto można obliczyć samodzielnie, ale łatwiej jest skorzystać z kalkulatora wynagrodzeń. Dla przykładu, jeśli zarabiasz 5000 zł brutto na umowie o pracę, na rękę dostaniesz około 3 800 zł netto.
Przykładowe przeliczenia brutto na netto (dla umowy o pracę w 2024 roku):
- 4000 zł brutto → ok. 3040 zł netto,
- 5000 zł brutto → ok. 3800 zł netto,
- 6000 zł brutto → ok. 4560 zł netto,
- 7000 zł brutto → ok. 5320 zł netto.
Wysokość wynagrodzenia netto różni się w zależności od wieku, ulg podatkowych czy rodzaju umowy.
Brutto a netto na umowie o pracę, umowie zlecenie i umowie o dzieło
Nie każda umowa podlega takim samym potrąceniom – różnice w obciążeniach podatkowych sprawiają, że przy tej samej kwocie brutto różne umowy dają inne wynagrodzenie netto.
Umowa o pracę
- Największe obciążenia podatkowe i składkowe,
- Pracownik otrzymuje ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne,
- Pracodawca odprowadza dodatkowe składki.
Umowa zlecenie
- Składki ZUS obowiązkowe dla osób bez innych źródeł dochodu,
- Jeśli pracownik jest studentem do 26. roku życia, nie płaci składek – wynagrodzenie netto jest wyższe.
Umowa o dzieło
- Brak składek ZUS – tylko podatek dochodowy,
- Największa różnica na korzyść wynagrodzenia netto, ale brak ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego.
Jak zwiększyć wynagrodzenie netto?
Jeśli chcesz zarabiać więcej na rękę, warto sprawdzić, jakie opcje mogą pomóc w optymalizacji podatków:
- Ulga dla młodych – osoby do 26. roku życia są zwolnione z PIT przy dochodach do 85 528 zł rocznie,
- Rozliczenie z małżonkiem – pozwala obniżyć podatek w niektórych przypadkach,
- Praca na umowie zlecenie dla studentów – brak składek ZUS zwiększa wynagrodzenie netto,
- Podwyższenie wynagrodzenia brutto – im wyższa pensja, tym mniejszy procentowy wpływ składek na końcową kwotę netto.
Podsumowanie
Wynagrodzenie brutto to kwota przed opodatkowaniem, a netto to to, co faktycznie trafia na konto pracownika. Różnica między nimi wynika z obowiązkowych składek na ZUS i podatku dochodowego.
Znajomość zasad przeliczania brutto na netto pomaga w negocjacjach wynagrodzenia i świadomym planowaniu budżetu. Jeśli chcesz wiedzieć, ile naprawdę zarobisz, zawsze sprawdzaj przeliczenie wynagrodzenia i uwzględniaj rodzaj umowy.
