Wiek emerytalny to jeden z kluczowych elementów systemu emerytalnego w każdym kraju. W Europie obowiązują różne zasady dotyczące momentu przejścia na emeryturę, a różnice wynikają m.in. z polityki społecznej, sytuacji gospodarczej i demograficznej. Jak wygląda wiek emerytalny w poszczególnych krajach i czy w przyszłości można spodziewać się jego podwyższenia?
Wiek emerytalny w Europie – czy jest jednolity?
Nie ma jednolitego wieku emerytalnego w Europie – każdy kraj ustala własne przepisy regulujące moment przejścia na emeryturę. W niektórych państwach wiek ten jest taki sam dla kobiet i mężczyzn, w innych różni się w zależności od płci. W ostatnich latach wiele krajów podwyższało wiek emerytalny, dostosowując system do rosnącej długości życia i obciążenia finansowego systemów emerytalnych.
Ogólnie rzecz biorąc, większość krajów europejskich ustala wiek emerytalny na poziomie 65–67 lat, choć są również państwa, gdzie można przejść na emeryturę wcześniej.
Wiek emerytalny w wybranych krajach Europy
Kraje z wiekiem emerytalnym wynoszącym 67 lat
W niektórych państwach wiek emerytalny został już podniesiony do 67 lat lub wkrótce osiągnie ten poziom. Dotyczy to m.in.:
- Niemiec,
- Danii,
- Włoch,
- Hiszpanii.
Podwyższanie wieku emerytalnego do 67 lat jest uzasadniane wydłużającą się średnią długością życia i koniecznością równoważenia wydatków na systemy emerytalne.
Kraje z wiekiem emerytalnym wynoszącym 65 lat
Najczęściej spotykanym progiem w Europie jest 65 lat. W wielu krajach ten wiek dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Przykłady państw z takim wiekiem emerytalnym:
- Francja (z pewnymi wyjątkami dla osób urodzonych po 1973 roku),
- Portugalia,
- Belgia,
- Szwecja,
- Finlandia.
W wielu z tych państw istnieją dodatkowe mechanizmy pozwalające na wcześniejsze przejście na emeryturę, np. po przepracowaniu określonej liczby lat.
Kraje z niższym wiekiem emerytalnym dla kobiet
Niektóre kraje nadal utrzymują różne progi wiekowe dla kobiet i mężczyzn, co jest historycznym rozwiązaniem mającym na celu wyrównanie różnic w długości życia i obowiązkach rodzinnych. Przykłady:
- Polska: 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn,
- Austria: 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn (ale stopniowo ujednolicany do 65 lat dla wszystkich),
- Czechy: 63 lata dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn (z planami dalszego podwyższania).
Różnice te są stopniowo niwelowane, a coraz więcej krajów decyduje się na ujednolicenie wieku emerytalnego dla obu płci.
Kraje z elastycznym wiekiem emerytalnym
Niektóre państwa wprowadziły systemy, w których wiek emerytalny jest bardziej elastyczny i zależy np. od liczby przepracowanych lat lub od indywidualnych preferencji pracownika. Przykłady:
- Szwecja – minimalny wiek emerytalny wynosi 62 lata, ale pełna emerytura przysługuje od 65 lat, a za dłuższą pracę przysługują wyższe świadczenia,
- Finlandia – wiek emerytalny zależy od rocznika i stopniowo rośnie, obecnie wynosi 65 lat, ale można przejść na emeryturę wcześniej za cenę niższego świadczenia,
- Norwegia – system punktowy pozwala na elastyczne przechodzenie na emeryturę między 62 a 75 rokiem życia.
Czy w przyszłości wiek emerytalny będzie podwyższany?
Ze względu na starzejące się społeczeństwo i coraz większe obciążenie systemów emerytalnych wiele krajów planuje dalsze podwyższanie wieku emerytalnego. Prognozy wskazują, że w najbliższych dekadach standardem stanie się wiek emerytalny na poziomie 67–70 lat.
Niektóre kraje, takie jak Dania, wprowadziły mechanizmy automatycznego podnoszenia wieku emerytalnego w zależności od wzrostu średniej długości życia. Podobne rozwiązania rozważa się również w Niemczech i Holandii.
W Polsce na razie nie ma planów podniesienia wieku emerytalnego, choć eksperci wskazują, że w przyszłości może to być konieczne, aby zapewnić stabilność systemu emerytalnego.
Podsumowanie
Wiek emerytalny w Europie różni się w zależności od kraju, ale większość państw ustala go w przedziale 65–67 lat. W niektórych krajach nadal obowiązują niższe progi dla kobiet, ale trend zmierza w kierunku ich ujednolicenia.
Ze względu na rosnącą długość życia i problemy finansowe systemów emerytalnych wiele krajów stopniowo podnosi wiek emerytalny lub wprowadza elastyczne rozwiązania. W przyszłości prawdopodobne są kolejne zmiany, które mogą oznaczać dłuższy okres aktywności zawodowej dla pracowników w całej Europie.
