Zadaniowy czas pracy to forma organizacji pracy, która daje pracownikowi większą swobodę w wykonywaniu obowiązków. Nie liczy się tutaj sztywne godziny pracy, a realizacja powierzonych zadań. Jednak czy brak określonego grafiku oznacza, że pracodawca jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy? Jakie prawa i obowiązki wynikają z tego systemu?
Na czym polega zadaniowy czas pracy?
Zadaniowy czas pracy to system, w którym nie obowiązuje tradycyjny 8-godzinny dzień pracy – liczy się efektywność i realizacja wyznaczonych zadań. Pracodawca określa, co należy zrobić, a pracownik samodzielnie decyduje, kiedy i jak zorganizuje swoją pracę.
Nie oznacza to jednak całkowitej dowolności. Zadania muszą być określone w taki sposób, aby ich wykonanie było realne w ramach standardowego wymiaru czasu pracy, czyli 40 godzin tygodniowo (lub mniej, jeśli pracownik jest zatrudniony na część etatu). Pracodawca nie może zlecać nadmiernej liczby obowiązków, które wymagałyby pracy poza standardowymi normami.
Kiedy można stosować zadaniowy czas pracy?
System zadaniowy można stosować tylko w określonych przypadkach – tam, gdzie charakter pracy pozwala na samodzielne planowanie czasu. Najczęściej stosuje się go wobec:
- przedstawicieli handlowych,
- pracowników kreatywnych, np. grafików, copywriterów, programistów,
- kierowników projektów,
- pracowników terenowych, którzy wykonują zadania poza siedzibą firmy.
Aby wprowadzić zadaniowy czas pracy, pracodawca musi uwzględnić specyfikę stanowiska i ustalić zakres obowiązków w porozumieniu z pracownikiem. Nie może narzucić tego systemu jednostronnie, jeśli charakter pracy tego nie uzasadnia.
Czy w zadaniowym systemie pracy trzeba ewidencjonować godziny?
Pracodawca ma obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy, ale w przypadku zadaniowego systemu wygląda to inaczej niż przy standardowym rozliczaniu godzin.
Nie trzeba rejestrować codziennych godzin rozpoczęcia i zakończenia pracy. Jednak ewidencja nadal musi być prowadzona – obejmuje informacje o dniach pracy, urlopach, zwolnieniach lekarskich i innych nieobecnościach.
Brak obowiązku ścisłej kontroli godzin wynika z założenia, że pracownik samodzielnie organizuje swoją pracę i dostosowuje harmonogram do realizowanych zadań. To jednak nie zwalnia pracodawcy z obowiązku przestrzegania norm dotyczących odpoczynku oraz nadgodzin.
Czy w zadaniowym systemie obowiązują nadgodziny?
Zadaniowy czas pracy nie oznacza, że pracownik może pracować dowolnie długo bez żadnych ograniczeń. Nadal obowiązują normy Kodeksu pracy dotyczące odpoczynku:
- minimalnie 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku na dobę,
- minimum 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego,
- maksymalnie 8 godzin pracy na dobę i 40 godzin w tygodniu (przy pełnym etacie).
Jeżeli zakres obowiązków sprawia, że pracownik musi pracować więcej, aby wykonać zadania, może dochodzić roszczeń o wynagrodzenie za nadgodziny. Pracodawca nie może wykorzystywać zadaniowego czasu pracy jako sposobu na obchodzenie przepisów o nadgodzinach.
W przypadku sporu to na pracodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia, że powierzony zakres zadań był realny do wykonania w standardowym czasie pracy. Jeśli sąd uzna, że pracownik musiał pracować ponad normy, może przyznać mu dodatkowe wynagrodzenie za nadgodziny.
Jakie obowiązki ma pracodawca przy zadaniowym czasie pracy?
Mimo że zadaniowy czas pracy daje większą elastyczność, nie oznacza całkowitego braku obowiązków po stronie pracodawcy. Musi on:
- precyzyjnie określić zakres zadań – powinien być realistyczny do wykonania w standardowym wymiarze pracy,
- prowadzić ewidencję dni pracy oraz nieobecności,
- przestrzegać przepisów o odpoczynku i nadgodzinach,
- zapewnić pracownikowi równe traktowanie oraz dostęp do urlopów,
- zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, niezależnie od systemu organizacji czasu pracy.
Zalety i wady zadaniowego systemu pracy
Zalety:
✅ Większa swoboda organizacji czasu pracy – pracownik samodzielnie decyduje, kiedy wykonuje zadania.
✅ Możliwość lepszego dopasowania pracy do indywidualnego rytmu i efektywności.
✅ Brak sztywnego nadzoru nad godzinami, co sprzyja pracy kreatywnej.
✅ Możliwość lepszego godzenia obowiązków zawodowych i prywatnych.
Wady:
❌ Ryzyko przeciążenia pracą – jeśli zakres obowiązków jest zbyt duży, pracownik może być zmuszony do pracy ponad normy.
❌ Brak precyzyjnych zasad dotyczących nadgodzin – może prowadzić do konfliktów między pracodawcą a pracownikiem.
❌ Potrzeba dużej samodyscypliny – nie każdy pracownik potrafi efektywnie zarządzać własnym czasem.
Podsumowanie
Zadaniowy czas pracy to elastyczny system, który pozwala pracownikom samodzielnie zarządzać harmonogramem, ale nie zwalnia pracodawcy z obowiązku ewidencji czasu pracy. Choć godziny nie muszą być rejestrowane szczegółowo, firma nadal musi prowadzić dokumentację dotyczącą dni pracy oraz urlopów.
Pracodawca musi również zadbać, aby zakres obowiązków był realny do wykonania w ramach standardowego etatu. Jeśli pracownik musi pracować ponad normy, może dochodzić wynagrodzenia za nadgodziny. Zadaniowy system sprawdza się w zawodach wymagających samodzielności i elastyczności, ale wymaga odpowiedniego podejścia zarówno ze strony pracodawcy, jak i pracownika.
